Lập Báo Cáo Tài Chính Theo VAS

Nhiều doanh nghiệp thường gặp sai sót phổ biến trong quá trình lập báo cáo tài chính, dẫn đến ý kiến kiểm toán không đạt yêu cầu, ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh và uy tín doanh nghiệp. Bài viết này giúp bạn hiểu đúng bản chất lập báo cáo tài chính theo VAS, nhận diện các lỗi thường gặp, căn cứ pháp lý liên quan và hướng dẫn điều chỉnh thực tiễn — dựa trên kinh nghiệm kiểm toán thực tế của VTAC.

Lập báo cáo tài chính theo VAS là gì?

Lập báo cáo tài chính theo Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) là việc tổng hợp, trình bày tình hình tài chính, kết quả hoạt động và lưu chuyển tiền tệ của doanh nghiệp dựa trên hệ thống nguyên tắc và hướng dẫn được ban hành bởi Bộ Tài chính Việt Nam. Hiện nay, hệ thống VAS bao gồm 26 chuẩn mực kế toán và các hướng dẫn áp dụng theo Thông tư 200/2014/TT-BTC (doanh nghiệp lớn) hoặc Thông tư 133/2016/TT-BTC (doanh nghiệp nhỏ và vừa).

Mục tiêu của VAS là đảm bảo thông tin tài chính được lập ra trung thực, hợp lý, minh bạch, phục vụ cho các bên liên quan như nhà đầu tư, cơ quan thuế, ngân hàng và đối tác.

Tham khảo: Dịch vụ kế toán trọn gói lập báo cáo tài chính chuyên nghiệp

Phân tích vai trò của báo cáo tài chính trong kiểm toán

Báo cáo tài chính là đối tượng cốt lõi trong mọi cuộc kiểm toán. Theo Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 200 (VSA 200), mục tiêu của kiểm toán viên là đưa ra ý kiến liệu báo cáo tài chính có phản ánh trung thực và hợp lý không.

Vì vậy, việc lập báo cáo tài chính sai hoặc thiếu phù hợp theo VAS có thể dẫn đến:

• Ý kiến kiểm toán ngoại trừ, không chấp nhận hoặc từ chối đưa ra ý kiến.
• Rủi ro pháp lý, thuế và ảnh hưởng đến uy tín doanh nghiệp.
• Không đủ điều kiện vay vốn hoặc tham gia đấu thầu, huy động vốn.

Các sai sót phổ biến khi lập báo cáo tài chính

– Ghi nhận doanh thu sai thời điểm → Theo VAS 14, doanh thu chỉ được ghi nhận khi bên bán không còn nắm giữ quyền sở hữu hàng hóa hoặc đã hoàn thành nghĩa vụ với dịch vụ. Việc ghi nhận sớm làm sai lệch kết quả kinh doanh.

– Không trích lập dự phòng đầy đủ → Theo Thông tư 48/2019/TT-BTC, các khoản nợ quá hạn, hàng tồn kho giảm giá, đầu tư không hiệu quả phải được trích lập dự phòng. Thiếu dự phòng sẽ khiến báo cáo phản ánh sai tài sản ròng.

– Không thuyết minh hoặc thuyết minh thiếu → Theo Điều 115 Thông tư 200/2014/TT-BTC, báo cáo tài chính phải đi kèm thuyết minh về chính sách kế toán, công nợ, bên liên quan… Thiếu thông tin dẫn đến báo cáo thiếu minh bạch.

– Không phân loại đúng tài sản ngắn hạn/dài hạn → Theo VAS 01, thời hạn phân loại là 12 tháng. Nhiều doanh nghiệp phân loại sai dẫn đến việc hiểu sai khả năng thanh khoản.

– Không khớp số liệu giữa sổ sách và báo cáo → Vi phạm nguyên tắc “nhất quán và đối chiếu” trong Luật Kế toán 2015, Điều 6, làm mất độ tin cậy của báo cáo.

Hướng dẫn lập báo cáo tài chính đúng chuẩn trước khi kiểm toán

– Đối chiếu và xác nhận công nợ → Áp dụng VSA 505, doanh nghiệp nên gửi thư xác nhận với các khách hàng, nhà cung cấp lớn trước thời điểm kiểm toán.

– Rà soát khấu hao và phân bổ chi phí → Dựa trên VAS 03 và VAS 04, doanh nghiệp cần kiểm tra thời gian khấu hao và phân bổ chi phí trả trước cho đúng kỳ.

– Trích lập dự phòng theo quy định mới nhất → Áp dụng Thông tư 48/2019/TT-BTC và cập nhật với tình hình nợ xấu, hàng tồn kho giảm giá hoặc đầu tư tài chính có rủi ro.

– Thuyết minh báo cáo tài chính đầy đủ → Theo Phụ lục 3 Thông tư 200, đảm bảo không bỏ sót thông tin về: bên liên quan, cam kết bảo lãnh, chi phí phải trả, khoản vay…

– Chuẩn bị đầy đủ hồ sơ phục vụ kiểm toán → Bao gồm: sổ cái, sổ chi tiết, hợp đồng lớn, tờ khai thuế, biên bản kiểm kê, hồ sơ pháp lý (đăng ký kinh doanh, nghị quyết HĐTV/HĐQT).

Dịch vụ kiểm toán của VTAC – Đồng hành cùng doanh nghiệp

Công ty TNHH Kiểm toán Việt Tín (VTAC) là đơn vị được Bộ Tài chính cấp phép kiểm toán cho doanh nghiệp có lợi ích công chúng năm 2025. Với hơn 500 khách hàng, đội ngũ kiểm toán viên hành nghề dày dạn kinh nghiệm, VTAC cung cấp:

• Dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính theo VAS
• Soát xét báo cáo tài chính định kỳ
• Hỗ trợ lập và kiểm tra hồ sơ kế toán trước kiểm toán
• Tư vấn tuân thủ, phân tích rủi ro tài chính

Đừng để kiểm toán là “nguy cơ”. Hãy để VTAC giúp bạn biến kiểm toán thành “giá trị gia tăng”!

Công Ty TNHH Kiểm Toán Việt Tín (VTAC)

🏢Trụ sở chính: 444A-446 Cách Mạng Tháng 8, Phường 11, Quận 3, TP Hồ Chí Minh
🌐 Website: https://vtac.com.vn
📞 Hotline: 028 3990 6959
📱Phone: 0906 893 984 (Mr.Vân)
📱Phone: 0937 972 825 (Mr.Vinh)
📩 Email: info@vtac.com.vn